پرسش و پاسخ (2)

علی صابری

همکاران گرامی و سروران فرهیخته

با درود و سپاس

پرسش زیر پیش نهاده می شود تا آموزه ی نظری خویش و اندوخته ی علمی دربرگیرنده ی دادنامه ها و غیره را در اختیارم قرار دهید.

شخصی که سه دختر دارد پیش از پدرش فوت می کند. از آنجا که طبق قانون از پدرش ارث نمی برد، پدر پیش از مرگ خویش در قالب وصیت نامه می نویسد که فرزندان پسرش ( نوه ها ) به اندازه ی سهم پسری از او حق ارث دارند اما پس از مرگ عموها با این استدلال که هیچ کس نمی تواند کسی را وارد ورثه کرده یا از آن خارج کند مدعی هستند چنین نوشته ای بی اعتبار است. درباره ی این استدلال که ظاهرش درست می نماید اظهار نظر کنید و بفرمایید که :

آیا از سوی دیگر می توان چنین گفت که چنین نوشته ای وصیت نامه است و تا یک سوم اموال اعتبار دارد؟ چرا و با چه استدلال و استنادی؟

در صورتی که توضیح بیشتری لازم است آن را پیش خواهم نهاد.

یادآور می شوم این پرسش روز پنجشنبه 10 اسفند در جلسه سخنرانی اینجانب در دانشگاه علامه مطرح شد. متن آن سخنرانی به زودی در سایت قرار خواهد گرفت.

با دوباره گویی سپاس

علی صابری

پاسخ ها:

1- دکتر کاتوزیان که بدون ورود در صحت یا عدم صحت این نوع وصیت، به بیان احکام می پردازد و از لحن ایشان هم بر می آید که “در غالب موارد متوفی سهم موصی له را با سهام قیاس کرده و مقدار موصی به را به اندازه سهم آنها قرار می دهد”.

2- سلام به نظر وصیت است زیرا وصیت عبارتست اینکه انسان عین یا منفعتی از مال خود را به دیگری تملیک کند .قصد پدر بزرگ وصیت بوده و  استفاده از عبارت به اندازه یک پسر ارث ببرند مبتنی بر مقدار وصیت است و قصد وی مسلما وارد کردن وارث دیگری نبوده .به نظر تحلیل اراده واقعی و ظاهری به حل مسئله کمک می کند چه وصیت را عقد تملیکی بدانیم چه ایقاع قصد واقعی پدر بزرگ دادن مقداری از اموال  به اندازه سهم یک پسر به نوادگان خود بوده است بدیهی است عرفا هم این را وصیت تلقی می کنند  و در اختلاف بین قوانین تکمیلی و عرف عرف مقدم است .ماده 224قانون مدنی هم معانی کلمات در عقد  رامعنای عرفی آن مد نظر دارد.

3-در مقام تفسیر عمل پدر خانواده  عنایت به این نکته ضروری است که هرچند قانون مدنی " وصیت" را تعریف نکرده اما در توضیح " وصیت تملیکی" به گونه ای عبارات را بیان کرده که عملا به مفهوم و ماهیت پرداخته و شکل خاصی را در انشاء عمل وصیت تملیکی پیش بینی و شرط نکرده است. ماده 826( وصیت تملیکی عبارت است از اینکه کسی عین یا منفعتی را از مال خود برای زمان بعد از فوتش به دیگری مجانا تملیک کند). 

این استنباط را یک نظریه مشورتی اداره حقوقی هم تقویت می کند و هم به روشنی آن را بیان نموده.  نظریه شماره 7/5478 مورخ 11/10/70 

"... وصیت, تملیک بعداز ممات است و چون در وصیت لفظ خاصی برای ایجاب لازم نیست, بنابراین هر عبارتی که متضمن معنای تملیک مجانی  بعداز ممات باشد وصیت محسوب می شود و این امر باید از سیاق کلام و قرائن استفاده شود..."

نتیجتا با در نظر گرفتن جهات متعدد می توان قائل به شناسایی عمل متوفی به عنوان وصیت تملیکی شد.

دیدگاه کاربران

;

نام

ایمیل شما

تلفن شما

نظر شما

تصویر جدید

;