رأی شماره 2921097 هیأت تخصصی اداری و امور عمومی دیوان عدالت اداری با موضوع: ماده 3 آیین نامه اجرایی قانون الحاق یك تبصره به ماده 1082 قانون مدنی مصوب هیأت وزیران سال 1377 ابطال شد

هیأت تخصصی اداری و امور عمومی

* شماره پرونده: هـ ت/ 0200599

* شماره دادنامه سیلور:  140331390002921097      تاریخ: 1403/12/05

* شاکی: علی خواجه بافقی

*طرف شکایت: هیأت وزیران

*موضوع شکایت و خواسته: ابطال ماده 3 آیین نامه اجرایی قانون الحاق یک تبصره به ماده 1082 قانون مدنی مصوب هیأت وزیران سال 1377

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

* شاکی دادخواستی به طرفیت هیأت وزیران به خواسته فوق الذکر به دیوان عدالت اداری تقدیم کرده که به هیأت عمومی ارجاع شده است متن مقرره مورد شکایت به قرار زیر می باشد:

آیین نامه اجرایی قانون الحاق یک تبصره به ماده 1082 قانون مدنی مصوب هیأت وزیران سال 1377

ماده 3ـ در مواردی که مهریه زوجه باید از ترکه زوج متوفی پرداخت شود تاریخ فوت مبنای محاسبه مهریه خواهد بود.

*دلایل شاکی برای ابطال مقرره مورد شکایت:

با توجه به اینکه ضروری است به جای ذکر عبارت «تاریخ فوت» از عبارت «تاریخ تأدیه توسط وراث متعهد متوفی» در ماده 3 آیین نامه اجرایی قانون الحاق یک تبصره به ماده 1082 قانون مدنی استفاده شود لذا ابطال این عبارت که مغایر قانون و شرع است را درخواست دارم؛

* طرف شکایت به موجب لایحه تقدیمی به طور خلاصه چنین پاسخ داده است:

هیأت عمومی دیوان عدالت اداری به موجب دادنامه شماره 180 مورخ 1383/5/4 مقرره مورد شکایت را مغایر قانون و خارج از حدود اختیار تشخیص نداده است به علاوه پرداخت مهریه منوط به مطالبه زوجه است و تقویم و محاسبه آن در مواردی که وجه رایج باشد زمان تأدیه است و نه زمان وقوع عقد و تبصره الحاقی به ماده 1082 قانون مدنی نیز با استفاده از عبارت «قیمت سالانه زمان تأدیه» به همین موضوع اشاره کرده است؛ حال چنانچه زوجه در زمان حیات شوهر مطالبه مهریه که وجه رایج است کند ملاک تقویم، زمان تأدیه در آن هنگام است و در صورت فوت شوهر زمان تأدیه طبق مواد 868 و 869 قانون مدنی قبل از تقسیم ماترک خواهد بود با این حال وفق ماده 522 قانون آیین دادرسی مدنی در دعاوی که موضوع آن دین و از نوع وجه رایج باشد پس از مطالبه طلبکار و تا هنگام پرداخت، میزان بدهی طبق شاخص سالانه اعلامی توسط بانک مرکزی محاسبه می شود و لذا زوجه حق دارد چنانچه پرداخت مهریه زوج از مدت معقول مورد انتظار فراتر رود نسبت به وصول و تسعیر آن به نرخ روز اقدامه دعوا کند و از این رو حقوق زوجه تضییع نخواهد شد؛

* در خصوص ادعای مغایرت مصوبه با شرع، قائم مقام دبیر شورای نگهبان به موجب نامه شماره 102/44338 مورخ 1403/9/18 اعلام کرده است که:

در صورتی که تأدیه مهریه بعد از تاریخ فوت زوج نیز با رعایت موازین شرعی متناسب با تغییراتی که نیاز به تعدیل دارند تعیین می شود، ماده مورد شکایت خلاف موازین شرع شناخته نشد.

*پرونده کلاسه هـ ت/ 0200599 با موضوع "ابطال ماده 3 آیین نامه اجرایی قانون الحاق یک تبصره به ماده 1082 قانون مدنی" در جلسه هیأت تخصصی اداری و امور عمومی مطرح و به شرح آتی رأی صادر گردید:

رأی هیأت تخصصی اداری و امور عمومی دیوان عدالت اداری

با عنایت به اینکه قائم مقام دبیر شورای نگهبان به موجب نامه شماره 102/44338 مورخ 1403/9/18 اعلام داشته که موضوع ماده 3 آیین نامه اجرایی قانون الحاق یک تبصره به ماده 1082 قانون مدنی در جلسه مورخ 1403/9/11 فقهای معظم شورای نگهبان مورد بحث و بررسی قرار گرفت و بر اساس نظر مذکور مصوبه  مورد شکایت خلاف موازین شرع شناخته نشد علیهذا نظر به اینکه بر اساس ماده 87 قانون دیوان عدالت اداری (اصلاحی 1402/2/10) نظر فقهای شورای نگهبان برای هیأت عمومی یا هیأتهای تخصصی مربوط لازم الاتباع است در نتیجه با اتفاق آراء هیأت تخصصی اداری و امور عمومی و مستنداً به بند «ب» ماده 84 و تبصره 2 این ماده و بند (1) ماده 87 قانون دیوان عدالت اداری (اصلاحی 10 /02 /1402) رأی به رد شکایت صادر می شود؛ این رأی ظرف بیست روز از تاریخ صدور، از سوی رئیس ارزشمند یا ده نفر از قضات گرانقدر دیوان عدالت اداری قابل اعتراض است. بر اساس ماده 93 قانون یاد شده آرای هیأت های تخصصی و هیأت عمومی در ابطال و عدم ابطال مصوبات موضوع بند (1) ماده (12) این قانون، در رسیدگی و تصمیم گیری مراجع قضائی و اداری، معتبر و ملاک عمل است.    

رئیس هیأت تخصصی اداری و امور عمومی دیوان عدالت اداری ـ زین العابدین تقوی