اصلاح دستورالعمل اجرايي بند 15 قانون احترام به آزادي هاي مشروع و حفظ حقوق شهروندي مصوب 1383

مصوب 1403,11,03

با اصلاحات و الحاقات بعدي

ماده 1 ـ اصطلاح ها و اختصارهاي به كار رفته در اين دستورالعمل در معاني زير است:

الف ) قانون: قانون احترام به آزادي هاي مشروع و حفظ حقوق شهروندي مصوب 1383/2/15

ب ) دستورالعمل: دستورالعمل اجرايي بند 15 قانون احترام به آزادي هاي مشروع و حفظ حقوق شهروندي

پ ) هيأت مركزي: هيأت مركزي نظارت بر حسن اجراي قانون احترام به آزادي هاي مشروع و حفظ حقوق شهروندي

ت ) هيأت استاني: هيأت بازرسي و نظارت بر حفظ حقوق شهروندي دادگستري استان

ث ) دبيرخانه مركزي: دبيرخانه هيأت مركزي نظارت بر حسن اجراي قانون احترام به آزادي هاي مشروع و حفظ حقوق شهروندي

ج ) رئيس كل: رييس كل دادگستري استان

ماده 2 ـ براي نظارت برحسن اجراي قانون احترام به آزادي هاي مشروع و حفظ حقوق شهروندي، «هيأت مركزي نظارت» موضوع بند 15 قانون مركب از اعضاي زير تشكيل مي شود:

الف ) معاون اول قوه قضائيه، (رئيس)

ب ) دادستان كل كشور يا معاون وي،

پ ) دادستان انتظامي قضات يا معاون وي ،

ت ) رئيس مركزحفاظت و اطلاعات قوه قضائيه يا معاون وي،

ث ) رئيس سازمان قضايي نيروهاي مسلح يا معاون وي،

ج ) رئيس سازمان زندان ها و اقدامات تاميني و تربيتي يا معاون وي،

چ ) دبير هيأت مركزي

تبصره ـ از سايرمسئولين ذي ربط حسب مورد پس از موافقت رئيس هيأت مركزي دعوت به عمل مي آيد.

ماده 3 ـ وظايف هيأت مركزي به شرح زير است:

الف ) نظارت بر حسن اجراي قانون، رويه هاي جاري، اصلاح روشها و انطباق آن با مقررات

ب ) بررسي و تصويب پيشنهادهاي دبيرخانه در راستاي حسن اجراي قانون.

پ ) بررسي و تصويب گزارش دبيرخانه در خصوص شناسايي و تشويق دادگستري هاي نمونه از حيث اهتمام به صيانت از حقوق شهروندي به صورت سالانه و ارائه گزارش به رئيس قوه قضائيه

ماده 4 ـ دبيرخانة هيأت مركزي در دفتر بازرسي ويژه و حقوق شهروندي تشكيل و رئيس دفتر بازرسي ويژه و حقوق شهروندي دبير هيأت مركزي است. وظايف دبيرخانه به شرح زير مي باشد:

الف ) پيگيري تشكيل جلسات و اجراي مصوبات هيأت مركزي.

ب ) ارائه پيشنهاد ايجاد رويه ي واحد و همسان سازي روش هاي نظارت بر رعايت حقوق شهروندي در استان ها از قبيل تهيه كاربرگ هاي استاندارد.

پ ) انجام مطالعات و بررسي هاي لازم جهت شناسايي موضوع هاي مهم بازرسي در هر استان و ارائه به هيأت مركزي،

ت ) ارزيابي عملكرد سالانه استان ها از حيث رعايت حقوق شهروندي و ارائه گزارش به هيات مركزي

ث ) اعزام بازرس يا بازرسين به استان ها در صورت نياز،

ج ) اخذ و بررسي پيشنهادها، شكايت ها و گزارش هاي واصله و در صورت نياز ارجاع و پيگيري از مراجع مربوط تا حصول نتيجه،

چ ) پيشنهاد تشويق و معرفي افراد مستحق تشويق از حيث رعايت حقوق شهروندي با همكاري معاونت هاي راهبردي و مالي، پشتيباني و امور عمراني قوه قضائيه

ماده 5 ـ در مركز هر استان «هيأت بازرسي استاني» مركب از رئيس كل دادگستري استان به عنوان رئيس هيأت، معاون قضايي در حقوق شهروندي به عنوان دبير، دادستان عمومي و انقلاب مركز استان، معاون نظارت و ارزشيابي، مدير حفاظت و اطلاعات و رئيس سازمان قضايي نيروهاي مسلح استان؛ تشكيل مي شود.

تبصره 1 ـ دبيرخانه در حوزه رياست دادگستري استان تشكيل مي شود.

تبصره 2 ـ معاون قضايي در حقوق شهروندي، با پيشنهاد رئيس كل دادگستري استان و تأييد دبير هيأت مركزي منصوب مي شود.

تبصره 3 ـ به تشخيص رئيس هيأت استاني در صورت اقتضاء و حسب مورد از ساير مسئولين و افراد ذيربط جهت حضور در جلسات دعوت به عمل مي آيد.

ماده 6 ـ وظايف هيأت استاني به شرح زير مي باشد:

الف ) تنظيم و ارسال برنامه بازرسي سالانه به دبيرخانه مركزي،

ب ) اعزام گروه نظارت و بازرسي حداقل دونفره به مراجع هدف با حكم مأموريت حسب مورد جهت بازرسي دوره اي، موردي، سرزده، پنهاني و يا آشكار

پ ) دريافت و رسيدگي به گزارش ها و شكايت ها مربوط به نقض حقوق شهروندي،

ت ) پيشنهاد تشويق افراد مستحق تقدير به دبيرخانه مركزي،

ث ) معرفي افراد ناقض حقوق شهروندي و معرفي به مراجع صالح و اعلام نتيجه به دبيرخانه مركزي،

تبصره - رسيدگي به ادعاي نقض حقوق شهروندي موكول به رسيدگي نهايي به پرونده قضائي مربوطه نمي باشد.

ماده 7 ـ گروه هاي نـظارت و بازرسي با حضور در محل مأموريت، هر نوع اقدام متناسب با نوع مأموريت از قبيل مطالعه پرونده و بازرسي از اماكن مربوطه و مصاحبه با افراد را انجام و گزارش كامل را برابر كاربرگ هاي استاندارد، تهيه و با امضاء اعضاء گروه به رئيس هيأت استاني تحويل مي دهند.

ماده 8 ـ هر يك از مديران، قضات و كارمندان در بخش هاي مختلف حوزه قضايي استان در صورت مشاهدة نقض آشكار حقوق شهروندي از قبيل بازداشت غير قانوني، رفتار خشونت آميز و تحقير افراد موظفند مراتب را به رئيس كل دادگستري و يا به هر يك از اعضاء هيأت نظارت و بازرسي استان اطلاع دهند.

ماده 9 ـ درصورتي كه گزارش هاي بررسي شده دبيرخانه مركزي يا هيأت استاني متضمن اعلام جرم، تخلف انتظامي يا اداري باشد، دبيرخانه مركزي يا رئيس كل حسب مورد موضوع را براي رسيدگي به مرجع صالح اعلام مي نمايد. رئيس كل ضمن اعلام موضوع به دبيرخانه مركزي، مراتب را تا حصول نتيجه پيگيري مي نمايد.

ماده 10 ـ كليه مراجع قضايي، انتظامي، اطلاعاتي، ضابطان قوة قضائيه، سازمان زندانها و اقدامات تأميني و تربيتي و ساير دستگاه هاي ذي ربط، مكلف به رعايت و همكاري در اجراي اين دستورالعمل مي باشند.

ماده 11 ـ مركز آمار و فناوري اطلاعات حداكثر ظرف 6 ماه با همكاري معاونت راهبردي و دبيرخانه مركزي مكلف به طراحي و راه اندازي «سامانه نظارت بر حفظ حقوق شهروندي» با هدف تجميع اطلاعات، كشف موارد نقض حقوق شهروندي، بارگذاري اطلاعات و نتايج اقدامات گروه هاي بازرسي و هيأت هاي استاني، تبادل اطلاعات با استان ها، نظارت جامع بر برنامه هاي بازرسي و دسترسي به دوربين هاي بازداشتگاه هاي ضابطين و زندان ها در صورت لزوم براي رئيس هيات استاني مي باشد.

تبصره 1 ـ سطوح دسترسي به سامانه به موجب شيوه نامه مصوب هيأت مركزي تعيين مي شود.

تبصره 2 ـ دبيرخانه هيات مركزي موظف است بر اساس نتايج سامانه مذكور، ساليانه عملكرد دادگستري استانها را ارزيابي و رتبه بندي نموده و با رعايت بند پ ماده 3 اين دستورالعمل از استانهاي برتر تقدير نمايد.

اين دستورالعمل در 11 ماده و 7 تبصره در تاريخ 1403/11/2 به تصويب رئيس قوه قضائيه رسيد و جايگزين دستورالعمل شماره 1/83/16645 مورخ 1383/12/23 مي شود.

رئيس قوه قضائيه ـ غلامحسين محسني اژيه